قبل از این که با انواع جوندگان خانگی آشنا شوید، خوب است که مختصری در مورد این دست جانواران بدانید. جوندگان با معادل انگلیسی Rodentia بزرگترین گروه در راسته پستاندارن به شمار می‌روند. ویژگی کلیدی جوندگان، داشتن دو دندان نیش است که در آرواره‌های بالا و پایین آن‌ها وجود دارد. آن‌ها به کمک این دندان‌های نیش، کار جویدن را انجام می‌دهند.
چهل درصد از همه پستانداران، جونده محسوب می‌شوند و در همه قاره‌ها به جز قاره جنوبگان زندگی می‌کنند. قاره جنوبگان، قاره‌ای است در قطب جنوب که سردترین جای زمین به شمار می‌رود و تقریباً همه سطح آن پوشیده با یخ است.
دسته بندی جوندگانی که تا کنون شناخته شدند شامل موارد زیر هستند:
خوکچه‌های هندی، موش‌ها، سنجاب‌ها، سمورچه‌ها، تشی‌ها، موش‌های صحرایی، همستر‌ها، بیدستر‌ها یا همان سگ‌های آبی، یربوع، جربیل‌ها و موش‌های دالان‌ساز.
امروزه نگهداری از جوندگان به عنوان حیوان خانگی متداول شده است. البته این حیوانات از نظر محبوبیت به عنوان حیوان خانگی در رده‌های بعد از سگ، گربه، پرندگان زینتی و ماهی‌های آکواریومی قرار دارند. یعنی به نوعی رتبه چهارم را به خود اختصاص داده‌اند.
نکات نگهداری جوندگان
ممکن است که این سؤال پیش بیاید که آیا نگهداری از جوندگان در خانه کار صحیحی است؟ در جواب باید گفت که بله کار درستی است اما نگهداری از این دست حیوانات در خانه شرایط خاصی را می‌طلبد. از جمله مهمترین فاکتور در این زمینه، رعایت نظافت این جانوران است.
زمانی که به داشتن یکی از انواع جوندگان خانگی فکر می‌کنید به این نکته مهم توجه داشته باشید که جوندگان بر خلاف سایر حیوانات خانگی تربیت‌پذیر نیستند. شما می‌توانید آن‌ها را صرفاً شرطی‌سازی کنید. این کار هم یک کار ساده نیست و باید این انتظار را داشته باشید که شما یا یکی از اعضای خانواده شما، هر روز یا نهایت یک روز در میان محل زندگی جونده خانگی‌تان را تمیز کنید. برای این کار هم می‌توان از بستر‌های طبیعی و پوشال‌ها استفاده کرد که یکبار مصرف هم هستند.
جونده‌ها حیواناتی‌اند که مدام در حال خوردن و خوابیدن هستند و باید نسبت به تحرک آن‌ها توجه لازم را داشت. انواع چرخ و فلک و توپ‌های مخصوص ایروبیک وجود دارند که برای تشویق جونده خانگی به فعالیت بسیار مناسب‌اند. انواع تونل‌های بازی هم در این زمینه وجود دارند که برای بازی و سرگرمی این جوندگان طراحی شده اند.
برای تغذیه جونده‌ها باید اهمیت قائل شوید چرا که برخی افراد بر این تصورند که این دسته از حیوانات خانگی با مصرف یونجه سیر می‌شوند و یا همیشه یک نوع غذا به آن‌ها می‌دهند. این تصور یک تصور کاملاً اشتباه است و در بلندمدت بر سلامت حیوان خانگی شما اثر منفی خواهد گذاشت. .
شما می‌توانید از غذا‌های تجاری مخصوص آن‌ها استفاده کنید؛ در کنار آن مصرف میوه، سبزیجات و دانه‌های خوراکی هم بسیار مفید است.
در ادامه بحث نکات نگهداری جوندگان، باید به خرید اسباب‌بازی برای آن‌ها هم اشاره شود. برای آن‌ها اسباب‌بازی‌هایی تهیه کنید که مقاوم باشند، چون جونده خانگی با جویدن باعث آسیب دیدن آن‌ها می‌شود. بهتر است از اسباب‌بازی‌ها از جنس پلاستیک فشرده و یا چوب تهیه کنید.
توصیه می‌شود اسباب‌بازی را به صورت روزانه مورد بررسی قرار دهید که اگر لایه یا لایه‌های بیرونی آن آسیب دیده‌اند، نسبت به تعویض آن‌ها اقدام کنید چون ممکن است حیوان خانگی شما قسمت‌های کنده‌شده را بخورد و این برای سلامت او خطرناک است.
علاوه بر احتیاط گفته‌شده، همیشه در تنوع وسایل بازی جونده‌تان خلاقیت به خرج دهید، چون ممکن است که آن اسباب‌بازی‌ها برای او تکراری شوند و حوصله بازی کردن با آن‌ها را نداشته باشد و دیگر سمت‌شان نرود. در نتیجه بی‌تحرک می‌شود و این بی‌تحرکی برای آن‌ها اصلاً خوب نیست. پس در بحث نکات نگهداری جوندگان حتماً به این مسأله توجه کنید چون در راستای سلامت آن‌ها بسیار مهم است.
بیماری‌های جوندگان هم باید مد نظر کسانی باشند که می‌خواهند این حیوانات بامزه را در خانه نگهداری کنند.
موضوع بیماری‌های جوندگان را جدی بگیرید و در زمان خرید یک جونده به عنوان حیوان خانگی، حتماً چکاپ‌های لازم را انجام دهید. بهتر آن است که هر گونه حیوان خانگی از جمله جونده‌ها را از کلینیک‌های تخصصی خریداری کنید که مراقبت‌های پزشکی و یا هر گونه واکسن مورد نیاز را دریافت کرده‌اند و احتمال وجود نوعی از انواع بیماری‌های جوندگان در حیوان خریداری‌شده بسیار پایین است.
دسته‌بندی انواع جوندگان خانگی
پیش از معرفی انواع مختلف جوندگان خانگی باید به این نکته اشاره کرد که سنجاب و جوجه‌تیغی هم اخیراً به عنوان حیوان خانگی مورد مراقبت قرار می‌گیرند اما چون اهلی کردن این حیوانات وحشی کار راحتی نیست و ممکن است کمتر مورد انتخاب قرار گیرند، از این رو در این مقاله به آن‌ها نخواهیم پرداخت و انواع جونده خانگی معمول‌تر را معرفی می‌کنیم.
دسته اصلی جوندگان خانگی: خانواده موش‌ها
از بین خانواده موش‌ها، همستر‌ها عنوان مهمترین دسته را به خود اختصاص داده‌اند و دوستداران حیوانات خانگی آن‌ها را انتخاب می‌کنند. پس در ابتدا به این گروه می‌پردازیم.
همستر‌ها
همستر‌ها از جمله محبوب‌ترین جوندگانی به شمار می‌روند که افراد برای خود به عنوان حیوان خانگی انتخاب می‌کنند. آن‌ها بسیار بامزه و کنجکاو هستند. یکی از مواردی که بسیار جالب است به مدل غذا خوردن این جونده برمی‌گردد. آن‌ها غذا را در دهان خود انبار می‌کنند؛ دهان آن‌ها تقریباً به اندازه نصف بدن‌شان جا دارد. همستر از این انبار تغذیه‌ای در طول روز و هفته استفاده می‌کند. گفتنی است که آن‌ها همه‌چیز خوار محسوب می‌شوند و هیچ غذایی را پس نمی‌زنند.
اگر این حیوان سبزیجات و میوه بخورد کمتر نیاز به خوردن آب دارد. اما اگر غذا‌های خشک به او می‌دهید حواستان به حجم آب مصرفی او باشد.
همستر‌ها با مشکل دیابت دست و پنجه نرم می‌کنند پس از مصرف هر گونه شیرینی آن‌ها را دور بدارید. اگر این جونده بامزه را به صورت جفت نگهداری کنید، باید در طول یک ماه انتظار زاد و ولدی بیش از انگشتان دست از آن‌ها داشته باشید!
این نکته خاطرتان باشد که مراقبت از همستر‌ها نیاز به صبر و حوصله دارد. چرا که آن‌ها طول روز را می‌خوابند و شب‌ها مشغول فعالیت می‌شوند؛ به اصطلاح موجودات شب‌زیست هستند.
انواعی از همستر وجود دارند که در ادامه به معرفی آن‌ها می‌پردازیم:
همستر روبروفسکی Rubrovski hamster
اگر برای شما سؤال است که کدام نوع همستر را بخریم، ما همستر روبروفسکی را پیشنهاد می‌کنیم. گروهی از همستر‌ها هستند که به نام همستر روبروفسکی مشهورند. ممکن نیست کسی این همستر‌ها را ببیند و عاشق نشود.
همستر روبروفسکی در زمره کوچک‌ترین پستانداران جهان به شمار می‌رود. وزن آن‌ها نهایتاً به 25 گرم می‌رسد! این گونه همستر یکی از خوابالوترین موجودات روی زمین است به طوری که فقط 4 ساعت از کل طول روز را بیدار می‌ماند. این 4 ساعت هم بین ساعت 8 تا 12 شب است.
از مزایای پرورش همستر روبروفسکی آن است که نیاز به محیط بزرگ برای زندگی ندارد چون بسیار کوچک و به اصطلاح ریز است. چنانچه این گونه از همستر در خانه نگهداری شود، تا 4 سال عمر می‌کند و اگر در طبیعت باشد تا 2 سال می‌تواند زنده بماند.
جالب است بدانید که همستر روبروفسکی در سن 3 ماهگی بالغ است و در صورت جفت‌گیری می‌تواند، تولید مثل کند. کل دوره حاملگی آن‌ها سی روز است و در هر حاملی هم 6 نوزاد متولد می‌کنند.
همستر کمپل Hemaster Campbell
این نوع همستر تازه به ایران آمده است. تفاوت همستر کمپل با همستر معمولی در خطی است که از سر تا کمر آن‌ها دیده می‌شود. همستر کمپل دارای تنوع رنگ هم هست: سفید با چشم‌های مشکی، طلایی با چشم‌های قرمز و قهوه‌ای با چشم‌های مشکی.
اگر یک همستر دستی و سازگار با انسان را می‌خواهید، همستر کمپل گزینه خوبی است. همستر کمپل و همستر روبروفسکی بدون بو هستند و با انسان بیماری مشترک هم ندارند. پس اینجا نگران ابتلا به بیماری‌های جوندگان نباشید.
آن‌ها حتی نیاز به تزریق دارو‌های مکمل یا ضد انگل نداشته و بنابراین جزء حیوانات خانگی کم‌هزینه به شمار می‌روند. اگر شرایط زندگی بهینه برای آن‌ها فراهم باشد، تا 5 سال هم عمر می‌کنند. از زمان 60 روزگی یعنی دو ماهگی بالغ هستند و توانایی تولید مثل را دارند. یک همستر کمپل در هر زایمان 7 نوزاد به دنیا می‌آورد.
جونده خانگی به نام جربیل Gerbeil
بسیاری از افراد معتقدند که جربیل‌ها بسیار شبیه به همستر هستند و تنها تفاوت آن‌ها را در سر بزرگتر و چشم‌های کوچک‌تر آن‌ها می‌دانند. همستر‌ها در مقایسه با جربیل‌ها دارای دم بلندتری هستند.
همستر اجتماعی‌تر از جربیل است؛ جربیل‌ها اصولاً از این که بغل گرفته شوند چندان خوش‌شان نمی‌آید! اگر آن‌ها را خیلی در دست نگه دارید، این احتمال که شما را گاز بگیرند بسیار بالا است. در حقیقت باید بنشینید و آن‌ها را از دور نگاه کنید. چون جربیل‌ها از تماشا کردن لذت بیشتری می‌برند تا آن‌ها را در دست‌تان بگیرید.
جونده خانگی به نام خوکچه هندی‌ها
در ادامه معرفی انواع جوندگان خانگی، خوکچه هندی‌ها را برای شما معرفی می‌کنیم.
اصالت خوکچه هندی‌ها به هند و آمریکای جنوبی برمی‌گردد. این جونده خانگی دارای دسته‌بندی‌های متفاوتی است که از بین این همه تنوع، فقط دو نوع آن در ایران وجود دارد:
جونده خانگی به نام خوکچه هندی مو کوتاه
نام دیگر این خوکچه، خوکچه هندی آمریکایی است. این نژاد دارای مو‌هایی کوتاه است و چون ریزش موی بسیار کمی دارد، دارای محبوبیت خاصی هم هست. چون مو‌های این خوکچه خشک هستند پس نیازی به نگرانی در خصوص ابتلا به بیماری‌های جوندگان که با انسان مشترک هستند، نیست. اصولاً خوکچه هندی مو کوتاه بیماری مشترک با انسان ندارد.
اگر در نظر دارید تا در بین انواع جوندگان خانگی این مورد را انتخاب کنید، نیازمند لوازم خاصی هستید. از جمله این که خوکچه هندی مو کوتاه قفس مخصوص خود را می‌خواهد. نیاز به سنگ کلسیم هم دارد تا سلامتی دندان‌هایش به خطر نیفتد. باید برای او غذای ویژه تهیه کنید.
اگر از خوکچه هندی مو کوتاه خوب مراقبت کنید تا 8 سال هم می‌تواند عمر کند. این نژاد خوکچه از 7 ماهگی به بعد بالغ بوده و توان تولید مثل دارد. طول دوران حاملگی آن هم 70 تا 90 روز است.
خوکچه هندی فشن
این نژاد از خوکچه از نظر مقدار مو و حالت آن با سایر انواع خوکچه هندی متفاوت است. چرا که مو‌های نامنظمی دارد. به دلیل حجم مو‌های این نژاد، ریزش مو در آن بالا است. اما خوشبختانه با انسان بیماری مشترکی ندارد. پس در این مورد جای نگرانی نیست.
اگر خوکچه هندی فشن خریداری کردید، حتماً شانه و یا برس مخصوص او را هم بگیرید. چون باید به صورت روزانه مو‌های او را شانه کنید. هر دو ماه یک بار هم نیاز به استحمام دارد. خوکچه هندی فشن هم مانند خوکچه هندی مو کوتاه وحشی نبوده و هیچ‌وقت گاز نمی‌گیرد.
به عنوان مطلب پایانی درباره انوع نژاد خوکچه هندی‌ها، باید گفت که ترسو هستند و هوش زیادی هم ندارند.
جوندگان خانگی: دسته خرگوش‌ها
احتمالاً شما هم می‌دانید که خرگوش پستانداری گیاهخوار بوده و خصوصیت جالب خرگوش‌هایی که در طبیعت زندگی می‌کنند آن است که در فصل زمستان رنگ پوست آن‌ها سفید می‌شود.
خرگوش دارای تنوع نژادی بالایی است و چیزی در حدود 44 نژاد مختلف دارد. برخی از آن‌ها اهلی بوده و برخی دیگر هم وحشی هستند. در میان این همه تنوع، خرگوش لوپ قابلیت نگهداری در منزل را دارد.
ویژگی‌های خرگوش لوپ Rabbi loop
این نوع خرگوش بسیار زیبا و بامزه است و جرو باهوش‌ترین حیواناتی است که به عنوان حیوان خانگی نگهداری می‌شود. آنچه که باعث جذابیت فوق‌العاده او شده، گوش‌های نامتقارن و بلند این خرگوش است. تنوع رنگ آن مناسب است و دارای رنگ‌های سفید، قهوه‌ای تیره و روشن، نارنجی روشن و تیره، خاکستری است. سایز این نژاد خرگوش از 30 سانتیمتر بیشتر نمی‌شود.
خرگوش لوپ در بین انواع جوندگان خانگی، منحصربفرد است چرا که قابلیت تربیت شدن را دارد. در بازار نوزادان این نژاد را از مادر جدا می‌کنند و با نام خرگوش مینیاتوری به فروش می‌رسانند و همین هم باعث می‌شود تا درصد تلفات آن‌ها بالاتر باشد. پس در زمان خرید خرگوش لوپ مطمئن شوید که خرگوش دوره شیرخوارگی خود را سپری کرده باشد.
معرفی بهترین حیوان خانگی جونده
در مورد این که بهترین حیوان خانگی جونده، کدام یک از آن‌ها است؟ در جواب باید گفت که خرگوش مرسوم‌ترین آن‌ها به حساب می‌آید. از بین انواع نژاد خرگوش هم، خرگوش لوپ بهترین آن‌ها است. کافی است همت کرده و خرگوش لوپ را تربیت کنید؛ آن‌ها دست‌شویی کردن را یاد می‌گیرند و هیچ‌گاه وسایل خانه شما را نمی‌جوند و مراقب آن‌ها هستند. پس با خیال راحت او را در محیط خانه ر‌ها کنید. در ضمن بیماری مشترک با انسان هم ندارند.
در زمان نگهداری از خرگوش لوپ باید حسابی مراقب باشید چون آن‌ها خیلی باهوش هستند و احساسات را درک می‌کنند.
برای آشنایی شما با بهترین حیوان خانگی جونده به سراغ چینچیلا می‌رویم. آن‌ها بسیار آرام، نرم و جذاب هستند. دست‌آموز بوده و آرام‌ترین جونده خانگی به شمار می‌رود. می‌توان چینچیلا را با خاک مخصوص حمام کرد. چینچیلا در کشور‌های با آب و هوای سرد زندگی می‌کند به همین علت در ایران این جونده خانگی کمیاب است. چون آب و هوای ایران برای او بسیار کشنده و گرم است. چینچیلا به دلیل کمیاب بودن، دارای قیمت بالایی هم هست.
همستر‌های روبروفسکی هم از جمله بهترین حیوان خانگی جونده به شمار می‌روند. باید اشاره کرد چون این نوع همستر در دست نمی‌ایستد برای کودکان زیر 9 سال مناسب نیست.
اگر در خانه کوچکی زندگی می‌کنید و علاقه‌مند به نگهداری از جوندگان به عنوان حیوان خانگی هستید، همستر می‌تواند گزینه بهتری باشد. چون نیازی به گردش‌های روزانه در خانه ندارد.
خوکچه هندی‌ها هم بهترین گزینه برای انتخاب به عنوان حیوان خانگی به شمار می‌روند. آن‌ها حیوانات موذی نبوده و گاز نمی‌گیرند. هزینه نگهداری خوکچه هندی‌ها در مقایسه با هزینه نگهداری از خرگوش‌ها بسیار پایین‌تر است. اما هوش به نسبت پایینی در مقایسه با خرگوش‌ها دارند.
پس اگر می‌خواهید بهترین حیوان خانگی جونده را داشته باشید، روی داشتن خرگوش لوپ فکر کنید.
جمع‌بندی: حیوانات جونده از جمله موجوداتی به شمار می‌روند که تعدای از آن‌ها قابلیت نگهداری به عنوان حیوان خانگی را دارند. در بین انواع جوندگان خانگی برخی دارای محبوبیت بیشتری هستند از جمله همستر‌ها و خرگوش‌ها. آگاهی از نکات نگهداری جوندگان برای هر کسی که این موجودات را در خانه نگهداری می‌کند ضروری است. از جمله در مورد بیماری‌های جوندگان کسب اطلاع کند و سپس بهترین حیوان خانگی جونده را انتخاب کند.