در هر جایی از جهان حیواناتی پرورش می‌یابند که صرفاً مختص آن مناطق هستند. البته امکان پرورش این گونه حیوانات در جا‌های مشابه هم وجود دارد اما اصالت آن‌ها به همان جایی برمی‌گردد که نخستین بار در آنجا شناسایی و پرورش یافته‌اند. از جمله این حیوانات سگ‌ها هستند. نژاد سگ‌ها بسیار متنوع بوده و برخی از آن‌ها مختص منطقه و کشور خاصی هستند. در ایران هم مانند همه جای دنیا، نژادهایی از سگ وجود دارد که به نام نژاد سگ ایرانی شهرت دارند. برخی از این نژاد‌های سگ ایرانی دارای محبوبیت خاصی در سطح دنیا هستند.
اما یک نکته وجود دارد و آن این است که تقریباً طبقه‌بندی اصولی و مشخصی از انواع سگ ایرانی صورت نگرفته و حتی ممکن است برخی از آن‌ها به اشتباه به مناطق دیگر نسبت داده شده باشند. این مقاله را به معرفی انواع نژاد های سگ ایرانی اختصاص داده‌ایم. نژادهایی که شاید بتوان گفت بهترین نوع نژاد های سگ ایرانی محسوب می‌شوند و برخی از آن‌ها در جا‌هایی دیگر از جهان که دارای شرایط آب و هوایی مشابه ایران هستند، هم پرورش یافته‌اند.
انواع نژاد سگ در ایران
به صورت کلی نژاد سگ ایرانی در پنج طبقه تقسیم‌بندی شده‌اند که در ادامه به معرفی نژاد های سگ ایرانی می پردازیم:
- سگ چوپان ایرانی معروف به سگ سرابی
- سگ دونده و تیزپای ایرانی معروف به سگ تازی یا سگ سالوکی
- سگ مهربان و غول‌پیکر معروف به سگ قفقازی شاهسون
- سگ کوهپیما معروف به سگ سنگسر یا سگ مازندرانی
- سگ قدرجونی معروف به سگ قهدریجانی
1. سگ سرابی یا سگ چوپان ایرانی
در سطح جهان وقتی بحث نام نژاد سگ ایرانی پیش می‌آید، سگ سرابی نامی پررنگ محسوب می‌شود. به تازگی هم این نژاد سگ ایرانی ثبت جهانی شده است. از آنجایی که این نوع سگ نسبت به هر شرایط آب و هوایی وفق‌پذیر است، در جا‌های مختلف جهان پرورش داده شده است. از نظر ظاهری این سگ دارای جثه بزرگی است و به آن «ماستیف ایرانی» گفته می‌شود. طول عمر این سگ حدود 12 تا 17 سال است و به طور معمول از سن 14 ماهگی توان تولید مثل را دارد و اصطلاحاً به بلوغ می‌رسد.
در بین نژاد سگ‌های ایرانی اصیل، سگ سرابی آنچنان که از مجسمه یافت شده در تخت جمشید هم پیداست، از قدیم‌الایام با ایرانیان همراه بوده است. این مجسمه در حال حاضر در موزه ایران باستان نگهداری می‌شود. این سگ بسیار باهوش و شجاع است؛ در حدی که توانایی مراقبت از گله در برابر حیوانات بزرگتر از خودش را نیز دارد. سگ چوپان ایرانی قابل آموزش است و به راحتی تربیت می‌شود؛ سرابی با اعضای خانواده‌ای که او را سرپرستی می‌کنند بسیار مهربان است اما با غریبه‌ها اصلا رابطه خوبی ندارد و به همین خاطر است که برای نگهبانی بی‌نظیر است و در زمره بهترین نژاد سگ در ایران قرار می‌گیرد.
2. سگ تازی یا سالوکی ایرانی
در بین نژاد سگ ایرانی، سگ تازی، خوش می‌درخشد که یکی از انواع سگ های ایرانی به حساب می آید. این نژاد در دسته سگ‌های شکاری قرار می‌گیرد اما قابلیت پرورش به عنوان سگ خانگی را هم دارد. تازی نه تنها در ایران بلکه در مناطقی مثل خاورمیانه و آسیا هم برای شکار پرورش داده می‌شود. نام تازی برگرفته از تاخت و تاز سریع این نژاد است در حدی که به راحتی حیواناتی مثل خرگوش و آهو را شکار می‌کند.
نام نژاد سگ‌های ایرانی مانند سگ تازی با تاریخ ایران پیوند خورده است. مثلاً برای سلطان محمود غزنوی نگهداری سگ تازی به قدری دارای اهمیت بوده است که محلی به نام تازی‌خانه داشته است. از نظر ظاهری این سگ محلی ایرانی، دارای اندامی باریک است و دست و پا‌های کشیده و بلندی دارد. دم حلقه‌ای شکل تازی به خصوصیت مطلق او تبدیل شده است. این سگ مهربان و باوفا در حدود 10 تا 12 سال عمر می‌کند.
3. سگ قفقازی شاهسون
در مشکین شهر ایران می‌توان انواع نژاد سگ ایرانی را پیدا کرد که به نام سگ گله، سگ شاهسون و سگ قفقازی شهرت دارند. متأسفانه از آنجایی که محل پرورش این سگ مناطق شمالی ایران و حاشیه دریای خزر است و همینطور بنا به این که قفقاز جزء روسیه است به اشتباه نامش در روسیه و به عنوان سگ مختص این کشور ثبت شده است. در حالی که قفقاز قبلاً جزء ایران بوده است. سگ قفقازی دارای انواع مختلفی است که هر کدام به لحاظ شکل ظاهری و مهارت با دیگری متفاوت هستند. از جمله آن‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سگ قفقازی گرجی
- سگ قفقازی ارمنی
- سگ قفقازی آذری
سگ قفقازی در زمره سگ‌های بزرگ محسوب می‌شود؛ قدرتمند بوده و برای نگهبانی نترس و شجاع است. بنابراین خرید به صرفه غذای سگ را جدی بگیرید.
4. سگ سنگسر یا سگ مازندرانی
در بین سگ های نژاد ایرانی نام سگ مازندرانی کمی ترسناک است چرا که ظاهری شبیه به خرس دارد و به همان اندازه هم باعث ایجاد ترس می‌شود. متأسفانه با ترکیب این نژاد با سایر نژاد‌های سگ اصیل ایرانی، سگ سنگسر اصالت خود را از دست داده و در اثر این ترکیب‌های ناصحیح جثه او قدری کوچکتر شده است. سنگسر در مازندران، سمنان و تهران پرورش داده می‌شده اما الان در بیشتر مناطق ایران به پرورش آن مشغول هستند.
این سگ از نظر ظاهری دارای بدنی عضلانی است و صورتی شبیه به صورت خرس دارد. ویژگی اختصاصی او وجود خال‌های سیاه بر روی قسمت‌های پا‌ها و پوزه‌اش است. این سگ برای مراقبت از گله بسیار مناسب است و در مناطق ییلاقی و کوهستانی به خوبی دوام می‌آورد. این نژاد سگ ایرانی می تواند به عنوان سگ گله مورد استفاده قرار گیرد. برای آشنایی با انواع سگ گله می توانید به سایت وودووپت مراجعه کنید.
5. سگ قدرجونی یا قهدریجانی
وقتی صحبت از بهترین نژاد سگ‌های ایرانی است، نام سگ قهدریجانی پیش کشیده می‌شود. این سگ همانطور که از نامش پیدا است در منطقه قهدریجان در فاصله 5 کیلومتری شهر فلاورجان از توابع استان اصفهان پرورش داده شده است. این سگ ایرانی اصیل بسیار خشن و مهاجم است و دارای جثه بزرگی هم می باشد. در شرایط آب و هوایی سخت مقاومت بالایی دارد و خم به ابرو نمی‌آورد. سگ قهدریجانی از جمله سگ‌هایی است که نسبت به صاحبش بسیار با وفا می باشد و تا پای جان از او حمایت می‌کند. متأسفانه این سگ به ثبت جهانی نرسیده است و مختصر اطلاعاتی هم که درباره او وجود دارد، مربوط به گفته‌های شفاهی مردم است.
وحشی ترین نژاد سگ ایرانی
درباره سگ نژاد ایرانی باید ذکر کرد که هر یک از آن‌ها ویژگی‌ها و خصوصیات منحصربه‌فرد خود را دارند و هیچ کدام به طور مطلق وحشی نیستند. هر سگ، بسته به آموزش، تربیت و محیط زندگی خود، می‌تواند رفتارهای متفاوتی از خود نشان دهد. اما اگر به دنبال نژادی با ظاهر قوی و خشن هستید، نژادهایی مانند سرابی، قهدریجانی و قفقازی می‌توانند به گزینه‌هایی که به نظر وحشی‌تر می‌آیند، تعلق بگیرند. با این حال، برای هر نژاد سگ ایرانی، تربیت مناسب و اجتماعی‌سازی اهمیت دارد تا به رفتار دوستانه‌تر و مطلوب‌تری دست یابند. شناخت نژاد سگ های ولگرد ایرانی نیز می تواند برای اطلاعات شما مفید باشد.
بهترین نژاد سگ ایرانی برای نگهبانی
بهترین سگ ایرانی برای نگهبانی، سگ قهدریجانی یا قدرجونی است. این سگ دارای جثه‌ای بسیار بزرگ و قوی است و از نظر حفاظتی بسیار موثر می باشد. تربیت این سگ به دقت و توسط افراد ماهر انجام می‌شود، زیرا تنها با تربیت صحیح می‌توان از قدرت و قوا آن بهره‌برد. سگ قهدریجانی نر معمولاً ارتفاعی تا 75 سانتی متر دارد و دارای برخوردی جسور و قوی است. این سگ به خصوص برای محافظت از خانه و خانواده‌اش بسیار مناسب است و از شجاعت و وفاداری بالایی برخوردار است، از این رو به عنوان یک گزینه عالی برای نگهبانی در نظر گرفته می‌شود. عمر سگ ایرانی نیز بستگی به نژاد او دارد. البته قبل از خرید بهتر است انواع مختلف سگ را بشناسید و اگر در آپارتمان ساکن هستید، پیشنهاد می کنیم در انتخاب سگ آپارتمانی دقت کنید.
کلام آخر
نژاد سگ‌های ایران دارای تنوع بالایی هستند اما تلاشی مشخص برای شناسایی و دسته‌بندی آن‌ها صورت نگرفته است. انواع بهترین نژاد سگ ایرانی در حال حاضر در پنج دسته تقسیم‌بندی شده‌اند که در این مقاله به آن‌ها اشاره شده است تا در تشخیص نژاد سگ ایرانی عالی عمل کنید. هر کدام بنا به مهارتی که دارند در دسته نژاد سگ‌های ایرانی اصیل قرار می‌گیرند و نام نژاد سگ‌های ایرانی بواسطه آن‌ها در دنیا زنده مانده است.